Editoriaal

Het augustusnummer is traditioneel onze kunstenaarsportfolio. Nadat we de vorige jaren een portfolio hebben gewijd aan Fedor Shurmelev en Aleksandr Ulybin, twee kunstenaars afkomstig uit Wit-Rusland, hebben we dit jaar de Wojtek Kowalczyk kunnen strikken voor het ontwerpen van onze premieplaat.

Een Poolse graficus met een uitzonderlijk tekentalent en een erg levendige verbeelding. Hij is haast veertig jaar als kunstenaar actief, maar is pas onlangs in de ex-libriswereld verschenen, en heeft daar op korte tijd een zekere reputatie opgebouwd.

De surrealistische grafiek en ex librissen van Wojtek Kowalczyk

Kowalczyk vertrekt voor zijn ontwerpen steevast van een gedetailleerde inkttekening die achteraf grafisch wordt verwerkt.

Het formaat is vaak groot, waardoor de prenten het wezen van het traditionele boekmerk eigenlijk overstijgen.

Inhoudelijk valt de speelse fantasie van de ontwerper op, die telkens bevreemding, verwondering of verrassing oplevert. Machines komen tot leven, planten metamorfoseren, dieren worden gepersonifieerd, mensen gematerialiseerd; het menselijke vervloeit met het dierlijke of het materiële.

Elk ontwerp – meestal met een diep perspectief - leunt daardoor tegen het surrealisme aan, maar bewaart toch een duidelijke link met de werkelijkheid.

Biografietje

Wojtek Kowalczyk zag het daglicht in het Poolse Krakau in 1960. Na zijn middelbare studies doorliep hij de gerenommeerde architectuurafdeling van de Polytechnische Universiteit in zijn geboortestad, en behaalde daar een masterdiploma. Gedurende zijn artistieke loopbaan heeft hij de meest diverse projecten gerealiseerd. Vooral zijn cartoons voor het Poolse magazine Home and Market genoten grote belangstelling. Ook als boekillustrator kwam Wojtek aan de bak: hij werkte mee aan een aantal poëziebundels en aan publicaties over de architectuur in de Krakause regio.

Vanaf 1996 ging deze veelzijdige tekenaar volop aan het experimenteren met nieuwe grafische technieken, op zoek naar een geschikte manier om zijn ontwerpen zo wijd mogelijk te verspreiden. Het feit dat hij geen specifieke grafische opleiding had genoten, stuurde hem wellicht in deze experimentele richting.

De Kowalczyk-techniek

Haast even vaag als de achtergrondinformatie over de kunstenaar is de omschrijving van de door hem gehanteerde techniek.

Bij de levering van een oplage geeft hij bijvoorbeeld aan dat het gaat om ‘serigraphy’, dus serigrafie of zeefdruk. Wellicht gebruikt hij deze term in de brede zin om duidelijk te maken dat zijn werk een vorm van vlakdruk is.

Het was voldoende aanleiding om wat dieper te graven in de schaarse documentatie ter zake: is Kowalczyks terughoudendheid een verhulling van het feit dat het om bijvoorbeeld een geclicheerde tekening gaat, of een houding die is ingegeven door het verlangen om het persoonlijke experiment van de kunstenaar ook persoonlijk te houden?

Zijn beeldtaal

Zijn uiterst precieze en gedetailleerde ontwerpen hebben vaak geen titel en weerspiegelen een metaforisch wereldbeeld dat gebaseerd is op intuïtie, emotie en logica.

De belangrijkste betrachting van zijn tekeningen is om een wereld in constante verandering te laten zien door middel van een haast theatrale setting.

Zijn soms erg surrealistische en soms zeer reële weergave van het onderwerp zit vast in een schijnbaar nooit eindigend overgangsproces.

Zijn ex-libriswerk

De redactie

Het valt op dat de eerste tien opusnummers geen titel hebben.

Vermoedelijk werden deze boekmerken spontaan voor vrienden en kunstenaars uit zijn onmiddellijke omgeving gemaakt.

Naast mythologische thema’s staan erotische motieven hoog op de voorkeurlijst van opdrachtgevers.

Ook op dit vlak toont Wojtek zijn passie voor metaforen.

Ook de premieprent Goddess of the Waters, die door Graphia aan zijn abonnees wordt aangeboden, hoort in deze context thuis.

Opuslijst

Aan deze portfolio werd ook de opuslijst tot april 2021 van Wojtek Kowalczyk toegevoegd.

Jaarlijks abonnement, 4 nummers van Graphia

De volledige artikels kan je lezen in Graphia, tijdschrift voor ex-libriskunst, nummer 2021|3.

Dit prestigieuze tijdschrift in kleurendruk en in A4- formaat is één van de belangrijkste documentatiebronnen over ex-libriskunst in de Nederlandse taal.

Het verschijnt vier keer per jaar. Elke aflevering telt minstens 48 bladzijden en ruim 90 kwaliteitsgetrouwe afbeeldingen.

In de teksten wordt werk van ex-libriskunstenaars voorgesteld, worden trends en activiteiten in de ex-libriswereld besproken en boekmerken inhoudelijk geanalyseerd.

Het blad wil vooruitkijken, maar vergeet niet terug te blikken op historische ontwikkelingen en oude bronnen. Boekmerk wordt eveneens in het buitenland verspreid met samenvattingen in het Duits, Engels, Frans en Italiaans.