Het ex libris in het ex libris aflevering 3

Karl Vissers

In deze laatste bijdrage over ex librissen waarin ex librissen worden afgebeeld, fladderen boekmerken vrijuit in de wind, of drijven ze op het water, of worden ze strak in het gelid gehouden. Moet daar enige symboliek achter gezocht worden? Bijvoorbeeld dat een ex libris een vluchtig fenomeen is, tijdelijk en vergankelijk? Dat het aan de mens ontsnapt, en voortdurend zijn eigen gang gaat? Of drukken die rondvliegende boekmerken vooral de vrees uit van de verzamelaar voor het verlies ervan?

Een markant ex libris

Bert Groeneveld

Is eigenlijk niet ieder ex libris als ‘markant’ te kwalificeren? Vanaf het moment dat je het initiatief neemt om meer te weten te komen over de ontwerper en/of de eigenaar, wordt een ex libris al snel ‘markant’.

Zo ook het hier bebeschreven blad. Wanneer je, als breed verzamelaar, al ‘scharrelend’ op het internet een kopergravure aantreft waarop naast de naam van de uitvoerder, Joris Minne, ook nog de datum ‘14-08-1934’ en de notitie ‘proefdruk’ staat weet je gewoon dat er iets bijzonders aangeboden wordt.

Als dan ook nog bij dezelfde aanbieder een tekening in potlood van dezelfde kunstenaar tevoorschijn komt , is de opwinding compleet.

Het kinderex-libris: een onontgonnen terrein of een vruchtbare bodem? Deel 2

Jack van Peer

In het eerste deel van deze reeks werd vooral gefocust op de emotionele bindingen van kunstenaars met hun telgen en de daaruit voortvloeiende ex librissen. De opdrachtgever en de artistieke uitvoerder zijn in dit geval dus dezelfde persoon.

Men mag ervan uitgaan dat deze boekmerken worden ontworpen vanuit een zekere fierheid over het eigen nageslacht. Ook de idee om een bepaalde familiale gebeurtenis op een duurzame en artistieke wijze vast te leggen onder de vorm van een ‘Pour Féliciter’, heeft wellicht dit uitgangspunt.

Men kan veronderstellen dat niet alleen kunstenaars, maar ook gewone ex-librisverzamelaars vanuit deze nobele drijfveren een boekmerk laten maken voor hun kinderen of kleinkinderen.

Na een vrij vruchtbare speurtocht komt men tot de vaststelling dat er nog een bijkomende beweegreden kan aanwezig zijn, namelijk het verlangen om aan het nageslacht de liefde voor het ex libris door te geven.

De late roeping van Lèon Leenders

Jack van Peer

Een zoektocht naar nieuwe Belgische grafische talenten is helaas vergelijkbaar met een speurtocht naar een naald in een hooiberg. Begrijpelijk dus dat de onverwachte ontmoeting met een potentiële ex-librisontwerper zowel de adrenaline als de euforische verwachtingen in een toestand van tijdelijke onbeheersbaarheid brengen.

Met twee handen werd de gelegenheid gegrepen, en blijkbaar met succes. Léon Leenders (°Lanklaar, 1948) woont en werkt in Antwerpen. Hij legde zich aanvankelijk toe op schilderen, experimenteel aquarelleren en tekenen naar levend model.

Dit gebeurde soms in het buitenland, maar toch vooral in het kunstencentrum Atelier Blauwhof te Kessel, waar hij steeds meer geïntrigeerd werd door grafische werk.

Op dit ogenblik beperkt zijn ex-librisoeuvre zich nog tot de digitale grafische techniek, maar hij is volop bezig om via diepdruk (fotopolymeer) zijn ex-libriswaaier te verbreden.

Het oordeel van Peter Labuhn (D) over Het oordeel van Paris

Jack van Peer

De mythe “Het oordeel van Paris” is altijd een populair thema geweest voor opdrachtgevers van ex librissen. Ongetwijfeld is de voormalige Oost-Duitser Peter Labuhn de meest fanatieke onder hen. Deze 75-jarige minzame arbeidsdokter is bijna 40 jaar actief in ex-librismiddens.

Ondertussen heeft hij reeds meer dan 330 boekmerken op zijn naam staan, waarvan minstens een vierde aan de moeilijke keuze van Paris is gewijd. Een gesprek met deze enthousiaste verzamelaar stond reeds lang op het verlanglijstje, maar een gemeenschappelijk rustig moment vastleggen bleek minder evident. Gelukkig konden we hem tijdens de vorige Duitse ex-librisdagen even terzijde nemen.

Yolanda Carbajales en de Mezzotint

Karl Vissers

Voor het eerst sedert ons tijdschrift op A4-formaat verschijnt, stellen we een kunstenares uit Spanje voor: Yolanda Carbajales. Zij werd in Caracas (Venezuela) geboren, maar woont sedert 1992 in Vigo, een stad in Galicië.

Carbajales studeerde Schone Kunsten (design en audiovisuele kunst) aan de universiteit van Salamanca. Als kunstenares specialiseerde ze zich in de grafiek; de mezzotint is haar favoriete techniek.

Thematisch heeft Carbajales een lange weg afgelegd. Oorspronkelijk liet ze zich inspireren door Keltische en Galicische mythologische figuren, vervolgens gingen haar beelden over in polychrome bloemen en veren, daarna werd ze aangetrokken door Galicische landschappen, door kinderen en hun speelgoed en door intrigerende, mysterieuze vrouwen. Ook geknoopt touw was lange tijd een inspiratiebron.

Rakesh Bani - Made in India

Karl Vissers

India mag dan een van de grootste en meest bevolkte landen ter wereld zijn, een eigen ex-libriscultuur heeft de natie eigenlijk niet. Daar zijn vanzelfsprekend een aantal politieke, sociale en culturele verklaringen voor, die het net nog bijzonderder maken dat Rakesh Bani op het voorplan is getreden.

Rakesh Bani (1975) werd geboren in Centraal-India. Hij behaalde in 1998 een bachelorsdiploma en twee jaar later een mastergraad aan de kunstafdeling van de Indira Kala Sangeet University in Khairagarh.

Sedert 2013 is hij docent grafische kunst aan de Faculteit van Schone Kunsten van de Kurukshetra University. Op zijn erelijst staan tal van onderscheidingen en deelnames aan internationale tentoonstellingen.

In zijn ex-libriswerk maakt de kunstenaar gebruik van verschillende technieken. Hij gaat niet alleen te werk met traditionele etsen maar beoefent ook andere drukmethoden, zoals lithografie, droge naald, zeefdruk en monotype. De ex librissen en de kleingrafiek van Rakesh Bani zijn qua constructie, invulling en kleuring steeds artistiek hoogstaand.

Tentoonstelling in het IEC van het grafisch werk van Jozef De Beule (1910-2000)

Lu Boeykens

In de collectie van het Internationaal Ex-libriscentrum zit een kleine reeks prenten van Jozef De Beule. Het gaat om linosnedes, waarvan ook de platen in het bezit van het museum zijn. De drukclichés werden in 1987 door de kunstenaar zelf aan het IEC geschonken, samen met twee ex librissen met zijn initialen.

De linoplaten zijn daarna op vraag van de graficus afgedrukt in een kleine oplage.

Het grafisch werk van Jozef De Beule schept een sfeerbeeld van onze maatschappij van het midden van de twintigste eeuw. Hier en daar zitten er beelden uit de stad Sint-Niklaas in verwerkt. De composities en uitwerking doen denken aan de prenten van Frans Masereel en Henri Van Straten

Recente ex librissen

De redactie

In iedere uitgave worden een 10-tal recente ex librissen gepubliceerd die op diverse ruilmomenten werden ontdekt.

Ex Digitalis Salon 2017

International review of digital bookplates

Martin R. Baeyens

Het oudste gekende Poolse ex libris dateert uit de zestiende eeuw. Het gaat om een houtsnede uit 1516. In 2017 werden op verschillende locaties evenementen georganiseerd om de vijfhonderdste verjaardag van dat eerste ex libris te herdenken

In Polen werd rond 1970 het eerste computerex-libris gemaakt.

Om beide primeurs te vieren, werd een wedstrijd uitgeschreven uitsluitend voor het digitale ex libris en werd aansluitend in de stad Torun ook een ‘Ex Digitalis Salon’ georganiseerd.

Een Boek van Francis Dirix over zijn grafische collectie

Boekrecensie door Karl Vissers

Een jaar lang werkte Francis aan deze uitgave, waarin 445 ex librissen uit zijn thematische collectie ‘grafiek en grafische technieken’ in kleur zijn opgenomen. Het gaat telkens om boekmerken die iets vertellen over de grafische sector en over het drukken in het algemeen.

In 34 hoofdstukken die telkens een specifiek thema hebben, schetst Dirix, zelf drukker en graficus, met veel vakkennis en tal van historische weetjes, een historisch beeld van het grafische landschap.

Jaarlijks abonnement, 4 nummers van Graphia

De volledige artikels kan je lezen in Graphia, tijdschrift voor ex-libriskunst, nummer 60.

Dit prestigieuze tijdschrift in kleurendruk en in A4- formaat is één van de belangrijkste documentatiebronnen over ex-libriskunst in de Nederlandse taal.

Het verschijnt vier keer per jaar. Elke aflevering telt minstens 48 bladzijden en ruim 90 kwaliteitsgetrouwe afbeeldingen.

In de teksten wordt werk van ex-libriskunstenaars voorgesteld, worden trends en activiteiten in de ex-libriswereld besproken en boekmerken inhoudelijk geanalyseerd.

Het blad wil vooruitkijken, maar vergeet niet terug te blikken op historische ontwikkelingen en oude bronnen. Boekmerk wordt eveneens in het buitenland verspreid met samenvattingen in het Duits, Engels, Frans en Italiaans.