De PF’s van Gustaaf De Bruyne

Karl Vissers

De Antwerpenaar Gustaaf De Bruyne (1914-1981), getrouwd met de grafica Lucy Van Dongen (1912-2003), is als schilder en als graficus een belangrijke figuur in de Belgische kunstgeschiedenis.

Bovendien heeft hij ook als docent een grote rol gespeeld: meer dan dertig jaar lang (van 1946 tot 1977) gaf hij les aan de Antwerpse academie.

De Bruyne was ook actief op ex-librisvlak. Hij tekende een aantal boekmerken, waaronder één voor zichzelf, maakte een ex libris in hoogdruk voor de Nederlandse verzamelaar Jan Rhebergen en graveerde negen ex librissen in koper, die net als zijn vrije werk en zijn gelegenheidsgrafiek behoorlijk gezocht zijn.

En wat die gelegenheidsgrafiek betreft: vooral zijn nieuwjaarswensen, getuigen van zowel een grote fijngevoeligheid als van een nauwe betrokkenheid bij het tijdsgebeuren, zijn vermaard geworden.

Een merkwaardig ex libris

van Peter Doig

Martin R. Baeyens

Peter Doig is een hedendaagse Schotse schilder (Edinburgh, °1959) en een van de duurste nog levende kunstenaars.

Zijn schilderijen worden gekenmerkt door hun gelijkwaardige focus op zowel landschappen als figuren, waarbij kunsthistorische en persoonlijke referenties worden gecombineerd tot schilderkunstige abstracties.

De Keulense uitgeverij Salon Verlag begon bij de aanvang van deze eeuw aan een prestigieuze Edition Ex Libris.

Voor die reeks vroeg ze telkens aan een kunstenaar om een boek te introduceren dat voor hem/haar persoonlijk en voor zijn/haar werk een bijzondere betekenis heeft.

Peter Doig koos in 2007 als zijn favoriete boek The Wonders of Skiing, een Amerikaanse uitgave uit 1933.

Decadentisme in het Ex Libris

deel 6: luiheid

Jack van Peer

In deze reeks over de aanwezigheid van decadente gedragingen in het ex libris, hetzij van decadente uitbeeldingen van het menselijk gedrag, heeft de auteur de zeven hoofdzonden als leidraad gehanteerd.

Gemakshalve, omdat het buiten kijf staat dat wat wij zelf als een dagelijkse zonde zouden durven catalogeren, net vanwege het excessieve door anderen als hoofdzonde kan worden bestempeld. Iets een zonde noemen houdt uiteraard een (maatschappelijke) afkeuring in, waarvan de bestraffing zich in een verre postmortemperiode situeert.

De waarheid gebiedt ons echter toe te geven dat in een mediatieke tot mediageile maatschappij menig (zondige) voyeuristische ingesteldheid geprikkeld, uitgedaagd en bevredigd wordt. thuishoren: luiheid, lusteloosheid, vadsigheid, traagheid en gemakzucht.

In de beeldrijke wereld van vaak ruimdenkende ex-librisverzamelaars ontbreken de zogenaamd zondige thema’s en tendensen dan ook allesbehalve.

Nadat hij zijn nieuwsgierige blik reeds over gulzigheid, hoogmoed, lust en woede heeft laten gaan, en daarvoor naarstig in zijn persoonlijke collectie was gedoken, heeft hij hetzelfde nu gedaan voor gedragingen die onder de universele term acedia’ thuishoren: luiheid, lusteloosheid, vadsigheid, traagheid en gemakzucht.

Tentoonstelling van vier Tsjechische grafici

in Epreuve d’Artiste

Ter gelegenheid van de ruildagen die onze vereniging tijdens het eerste weekend van mei in Sint-Niklaas organiseert, heeft galerie Epreuve d’Artiste vier gereputeerde Tsjechische grafici uitgenodigd die eveneens ex librissen hebben ontworpen.

De bezoekers van het ruilweekend kunnen zo tijdens hun verblijf een uitstapje naar Antwerpen maken; beide steden liggen op slechts een boogscheut van elkaar.

De expositie loopt van 1 tot 15 mei 2022. Ze is te bezichtigen tijdens de weekends van 11 tot 17 u. en op weekdagen na afspraak.

Jiri Brázda, Miroslav Hlinka, Karel Musil en Michal Novák nemen eraan deel.

Gert-Jan Van Goethem

grafiek is een familietraditie

Jack van Peer

In onze bijdrage over de jonge Wase graficus Adriaan Marain in Graphia 2021/2 hebben we nadrukkelijk melding gemaakt van onze aanhoudende speurtocht naar grafisch talent van eigen bodem, liefst dan nog met ex-librisambities.

Het interview met Peter Bosteels, docent aan de Antwerpse Academie, maakte duidelijk dat hij op dat vlak weinig hoop koesterde.

Groot was daarom ons ongeloof toen de auteur onlangs samen met onze hoofdredacteur Karl Vissers in het SteM te Sint-Niklaas werd verrast door een intrigerende prent van ene Gert-Jan Van Goethem.

Deze 26-jarige spraakwaterval komt uit een familie van schilders. Vader Robby Van Goethem was een geliefd en gerespecteerd leraar in de afdeling Beeld van de Stedelijke Academie van Sint-Niklaas.

Zijn onverwacht overlijden op nauwelijks 50-jarige leeftijd heeft zoon Gert-Jan lange tijd ontwricht.

In zijn jeugdjaren bracht hij heel wat tijd door in vaders atelier, waar hij getuige was van zowel het modellenwerk als van het stapsgewijs opbouwen van creativiteit en van de opwekkende geuren van harsen, verven en inkten.

Hoe wervend en wervelend is Anke Polenz?

Jack van Peer

Met de Hamburgse Anke Polenz konden we ook nu, na Connie Stumpel in ons lentenummer 2021|2, een gepassioneerde verzamelaar strikken met een bestuursfunctie in een bevriende ex-librisvereniging: Anke Polenz is de secretariaatsverantwoordelijke van de DEG, de Deutsche Exlibris-Gesellschaft.

Anke Polenz werd tijdens de Tweede Wereldoorlog geboren in Jannowice in het Poolse Silezië. Doordat haar vader niet terugkeerde uit het strijdgewoel, werd zij door haar alleenstaande moeder opgevoed.

Later weken zij uit naar Hamburg, de stad waar ze zich sedertdien heeft gevestigd.

Daar volgde zij een beroepsopleiding in voedingsleer en huishoudkunde, waardoor zij later zelf beroepshalve huishoudleerkrachten ging opleiden.

Na eerst afdelingscoördinator te zijn geworden in de Vakschool voor Voedingsambachten, werd Anke in 1991 hoofd van instituut.

Haar favoriete grafici zijn zonder twijfel Nozdrin en Bak. De eerste vanwege zijn diversiteit en kleurrijkheid, de tweede vanwege zijn vaardigheid om snel en gevat de kern van een thema te kunnen raken.

Peter Chinovsky

een nieuwe wending

Martin R. Baeyens

Precies tien jaar geleden, in Boekmerk 42 van 2012, stelden we de toen 25-jarige Peter Chinovsky aan onze lezers voor.

De evolutie die zijn werk ondertussen vertoont, werd toen al enigszins aangekondigd.

Later volgde ze kunstgeschiedenis aan de universiteit van Oslo.

De evolutie in het werk van Peter Vladimirov Chinovsy is een interessante en moedige beslissing van de kunstenaar. Ze is overdacht en onderbouwd.

De visuele keuzes in Chinovsky’s nieuwe werk gebeuren louter intuïtief. Tot op zekere hoogte komen ze voort uit manipulaties en vervormingen van alledaagse voorwerpen.

De visuele keuzes in Chinovsky’s nieuwe werk gebeuren louter intuïtief. Tot op zekere hoogte komen ze voort uit manipulaties en vervormingen van alledaagse voorwerpen.

Hedieh Jafari

Een Iraanse Jules Verne-reis doorheen de tunnels en weefsels van ons geweten

Hugo Besard

Graficus Hugo Besard was zo onder de indruk van het werk van de Iraanse Hedieh Jafari dat hij graag de uitnodiging aanvaardde van zijn vriend Jack van Peer om een bijdrage te schrijven over haar zowel technisch als inhoudelijk hoogstaande mezzotinten.

Graphia-voorzitter Jack van Peer, die de grafica verzocht om een paar ex librissen voor hem te ontwerpen, komt na Hugo ook even aan het woord.

Hedieh is in 1990 geboren in Teheran (Iran) en heeft zich als grafica gespecialiseerd in de arbeidsintensieve mezzotinttechniek.

Inhoudelijk is ze erg geëngageerd en bekommerd om de dramatische achteruitgang van ons wereldwijd leefmilieu.

Hediehs mezzotinten bevatten een uitnodiging tot nadenken en zelfbespiegeling. Haar werk draagt een morele boodschap uit, maar is ook technisch bijzonder knap en oogt grafisch en tekenkundig bovenal bijzonder mooi.

Met de wiegijzers als grafisch instrumentarium weet Hedieh technisch verbluffende mezzotinten te toveren, opgebouwd in rijke zwart- en grijstonen, levendig en verfijnd van textuur, vol poëtische verbeeldingskracht, maar tegelijkertijd ook steeds heerlijk gekruid met een sterke intellectuele inhoud.

Met engelengeduld en op virtuoze wijze bewerkt ze de koperen plaat millimeter per millimeter.

Als toeschouwer is het zalig verdwalen in de tunnels en bloedvaten van haar briljante, spitse geest en accurate observatievermogen, haar authentieke, pretentieloze fantasieën, haar pure onbezoedelde dromen, gedachten en ethische bekommernissen.

RECENTE EX LIBRISSEN

De redactie

In iedere uitgave worden een 10-tal recente ex librissen gepubliceerd die op diverse ruilmomenten werden ontdekt.