Het ex libris in het ex libris aflevering 1

Karl Vissers

Hoe klein een ex libris ook mag zijn, toch tref je wel eens exemplaren aan waarin in de afbeelding zelf boekmerken worden weergegeven. H et bevreemdende effect dat het beeld van een ex libris in een ex libris creëert, lijkt ons best de moeite waard om er een artikelenreeks aan te wijden.

Een markant ex libris

Dirk Mattelaer

Voor deze rubriek nodigen we gastschrijvers uit die een eigen ex libris toelichten of een bijzonder stuk uit hun collectie. Het werd dit keer een boeiend verhaal over een Chinese topdiplomaat, Lou Tseng Tsiang, die uiteindelijk als abt van de Sint-Pietersabdij van Gent eindigde.

Nieuwe ex-libriswegen in Cyprus

Martin R. Baeyens

De afgelopen lente verbleef Martin R. Baeyens als gastdocent een poos in Noord-Cyprus om er een lezing en workshop te geven aan de Eastern Mediterranean University te Famagusta. Het departement ‘Visual Arts and Visual Communication’ streeft ernaar om de kennis van (artistiek) design te ontwikkelen door middel van praktische opdrachten en om studenten kritisch te laten omgaan met de moderne media in een kunstzinnige, culturele en sociale context.

Elk jaar organiseren ze een aantal internationale activiteiten die de studenten de kans geven om ervaringsdeskundigen te ontmoeten. Hij organiseert een workshop onder de titel Unusual Message waarin de studenten ook eens op een conventionele manier – zonder computers dus – kunnen ontwerpen en creëren. De workshop biedt ook nog eens de mogelijkheid om kennis te maken met de wonderbaarlijke wereld van het ex libris.’

Chris Horions

Karl Vissers

In 2017 ging er in de IEC-wedstrijd ook een onderscheiding naar een Belg, of beter: een Belgische. Chris Horions uit Borsbeek kreeg de prijs voor digitale beeldverwerking voor het werk Weemoed 2, een ontwerp waarin een meisjesportret werd gecombineerd met een handgeschreven oorlogsbrief.

Het feit dat ze na de prijsuitreiking gebruik maakte van de gelegenheid om haar portfolio voor te stellen, gaf ons de kans om met haar en haar werk kennis te maken.

Jan Cernos: een gepassioneerde mezzotinter

Jack van Peer

In de lente van 2017 werd de Tsjech Jan Cernos geprogrammeerd door Freddy Huylenbroeck van galerij Id + art in het Oost-Vlaamse Hamme. Iedereen keek naar de tentoonstelling uit, maar helaas strooiden de moeizame zwangerschap van zijn vrouw Eva en de geboorte van zijn eerste kindje Anezka in mei behoorlijk wat roet in het eten.

Hoewel er door deze omstandigheden geen grote grafische prenten werden gepresenteerd en ook de kunstenaar zelf verstek moest laten gaan, kreeg de expositie veel belangstelling en bijzonder veel waardering. Terecht: Cernos is niet toevallig, vooral in ex-librismiddens, een van de populairste en meest productieve grafici van het voorbije decennium.

Bert Groeneveld: verzamelaar en handelaar met visie

Jack van Peer

De speurtocht naar een interessante gesprekspartner voor deze rubriek is niet alleen spannend, maar vaak ook leerrijk en ontwapenend. Telkens probeert de redactie een verzamelaar te interviewen die niet aan het klassieke verzamelaars- of ruilersprofiel beantwoordt.

Aangezien onze noorderbuur Bert Groeneveld zowel verzamelaar als handelaar is en in het ex-librisveld als een buitenbeentje wordt beschouwd is hij voor ons een geschikte keuze. Het was trouwens niet moeilijk om een gelegenheid te vinden om met hem van gedachten te wisselen over onze gemeenschappelijke passie: Bert is haast op alle Europese ontmoetingsmomenten aanwezig.

Egor Shokoladov

Karl Vissers

Op de Duitse ex-librisbijeenkomst van 2015 in Bad Bramstedt stelde deze nog erg jonge Wit-Russische graficus zijn diepdrukwerk voor.

Dat werk maakte indruk, zowel door de verfijnde techniek als door de opmerkelijke inhoud: een enigszins mysterieuze weergave van de condition humain. Ex librissen had Egor Shokoladov toen nog nauwelijks gemaakt, maar daar is ondertussen verandering in gekomen: zijn opuslijst telt op het moment dat deze bijdrage wordt geschreven dertien exemplaren.

Gleb Sidoreenko: nog maar 22 en al een grote belofte

Karl Vissers

Gleb Sidorenko uit het Wit-Russische Brest, koos in het middelbaar onderwijs voor een kunstopleiding en stapte op zijn achttiende over naar de Nationale Kunstacademie van Wit-Rusland in Minsk, afdeling grafiek. Van bij het begin van zijn opleiding nam hij deel aan wedstrijden en tentoonstellingen en verwierf hij in Wit-Rusland de ene na de andere onderscheiding.

In 2015 werd hij in Vladimir (Rusland) de winnaar van de derde internationale ex-libriswedstrijd voor jongeren. Het jaar daarop kreeg hij, ex aequo met de Russische Maria Kolyshkina, de tweede prijs voor jonge kunstenaars in de ex-libriswedstrijd van Bodio Lomnago. Ook werd zijn werk in 2016 tentoongesteld tijdens het FISAE-congres in Vologda.

Dat werk maakte indruk, zowel door de verfijnde techniek als door de opmerkelijke inhoud: een enigszins mysterieuze weergave van de condition humain. Ex librissen had Egor Shokoladov toen nog nauwelijks gemaakt, maar daar is ondertussen verandering in gekomen: zijn opuslijst telt op het moment dat deze bijdrage wordt geschreven dertien exemplaren.

Silhouetten in het ex libris

Els Baetens

De term ‘silhouette’ is een eponiem, afkomstig van Étienne de Silhouette (1709-1767), minister van financiën onder Lodewijk XV. In de achttiende eeuw amuseerde de adel zich met het knippen van schaduwportretten. Toen het boek van Johann Kaspar Lavater over fysionomie, Physiognomische Fragmente, zur Beförderung der Menschenkenntniß und Menschenliebe, een bestseller werd in Europa en de Verenigde Staten, werd het knippen van silhouetten nog populairder.

Ook Goethe was een rabiate fan van Lavater. De jonge Werther, het hoofdpersonage uit Goethes meest bekende boek Die Leiden des jungen Werthers, maakt een silhouet van zijn teerbeminde Lotte en hangt het aan zijn muur op.

Recente ex librissen

De redactie

In iedere uitgave worden een 10-tal recente ex librissen gepubliceerd die op diverse ruilmomenten werden ontdekt.

Jaarlijks abonnement, 4 nummers van Graphia

De volledige artikels kan je lezen in Graphia, tijdschrift voor ex-libriskunst, nummer 58.

Dit prestigieuze tijdschrift in kleurendruk en in A4- formaat is één van de belangrijkste documentatiebronnen over ex-libriskunst in de Nederlandse taal.

Het verschijnt vier keer per jaar. Elke aflevering telt minstens 48 bladzijden en ruim 90 kwaliteitsgetrouwe afbeeldingen.

In de teksten wordt werk van ex-libriskunstenaars voorgesteld, worden trends en activiteiten in de ex-libriswereld besproken en boekmerken inhoudelijk geanalyseerd.

Het blad wil vooruitkijken, maar vergeet niet terug te blikken op historische ontwikkelingen en oude bronnen. Boekmerk wordt eveneens in het buitenland verspreid met samenvattingen in het Duits, Engels, Frans en Italiaans.